در موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز تهیه شد؛
ایمان زنگنه، عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات در گفتوگو با خبرنگار ایبنا، با بیان اینکه حذف چهار صفر از پول ملی به طور قطع میتواند در صورت همراهی با اقدامات عملی مؤثر واقع شود، اظهار کرد: تسهیل امور حسابداری و حسابرسی برای افراد و کاهش دشواری کار با اعداد بزرگ، یکی از مزایای محسوس این اقدام است.
وی افزود: در کشورهایی که با تورم فزاینده روبهرو هستند، ارزش پول ملی به سرعت کاهش مییابد و این مسئله بهطور مستقیم بر اعتبار و تشخص پول ملی اثر میگذارد. هنگامی که پول ملی از قدرت بالایی برخوردار باشد، نوعی هویت و پرستیژ ملی نیز به آن نسبت داده میشود. البته باید توجه داشت که قدرت پول ملی به سیاستهای تجاری کشور بستگی دارد؛ گاهی پول ملی بسیار قوی میتواند به صادرات آسیب بزند، همانطور که در دورهای دونالد ترامپ بر کاهش ارزش دلار تأکید داشت. از سوی دیگر، کشورهایی مانند چین، کره جنوبی و ژاپن نیز با تضعیف کنترلشده پول ملی خود، توانستند صادرات را افزایش دهند.
وی افزود: این مسئله نشان میدهد که ارزش پول ملی باید در چارچوب سیاست تجاری کشور تعریف شود. با این حال، از نگاه عمومی، هرچه پول ملی قدرتمندتر باشد، مردم احساس قدرت خرید بیشتر و پرستیژ بالاتری دارند.
زنگنه با اشاره به اینکه امروزه تورم باعث شده است که پول ایران در پایینترین ردههای ارزشی در مقایسه با سایر پولهای ملی قرار گیرد، گفت: این مسئله نهتنها پیامدهای اقتصادی جدی دارد، بلکه از نظر روانی نیز فشار زیادی به مردم وارد میکند. احساس ضعف در ارزش پول ملی، حس خوشایندی ایجاد نمیکند و سبب میشود مردم نهتنها به پول خود افتخار نکنند، بلکه نوعی احساس ناخوشایندی و سرخوردگی داشته باشند. از جنبه فنی نیز، افزایش تعداد صفرها در نتیجه تورم، عملیات حسابداری را بسیار پیچیده و سخت میکند و کار حسابداران، حسابرسان و تمام کسانی که با ارقام مالی سروکار دارند را دشوار میسازد.
وی تصریح کرد: افزون بر مسائلی که مطرح شد، اعداد بسیار بزرگ، درک عمومی از مقادیر را مختل میکنند. بسیاری از مردم امروز درک درستی از اعدادی مانند «همت» (هزار میلیارد تومان) ندارند، چرا که این ارقام آنقدر بزرگ هستند که تصورشان دشوار است. این مسئله در تضاد با قاعده ساده و رایج «محاسبات سرانگشتی» در اقتصاد است که به افراد کمک میکند مسائل پیچیده را بهشکل سادهتری درک کنند. حذف چهار صفر از پول ملی میتواند این مزیت را نیز به همراه داشته باشد.
هدف حذف صفرها کاهش تورم نیست
زنگنه در ادامه اظهار کرد: البته حذف صفرها بهتنهایی نمیتواند مشکل تورم را حل کند، اما اگر این اقدام با سیاستهای اقتصادی مناسب همراه شود، میتواند به کاهش تورم نیز کمک کند. این موضوع بخشی از مسئولیتهای بانک مرکزی است، اما بخش مهمی از آن فراتر از حیطه وظایف این نهاد است. اگر رشد اقتصادی کشور پایین باشد یا کسری بودجه افزایش یابد، تورم دوباره بازخواهد گشت. بنابراین، سایر نهادها و دستگاههای اقتصادی نیز باید مسئولیت خود را بپذیرند و در راستای بهبود شرایط اقدام کنند. موفقیت سیاستهای بانک مرکزی منوط به همکاری و عملکرد صحیح تمام بخشها است.
عضو هیات مدیره انجمن اقتصاددانان ایران با تاکید بر اینکه باید از بازگشت مجدد صفرها به پول ملی جلوگیری کرد، گفت: بدون برنامهریزی دقیق و کنترل تورم، صفرهای حذفشده به زودی بازخواهند گشت. باید پذیرفت که حذف صفرها اقدامی شکلی است و برای تأثیرگذاری واقعی، باید با سیاستهای انضباط پولی و مالی همراه باشد.
این استاد دانشگاه در ادامه تاکید کرد: هماکنون کوچکترین واحد پول ایران در مبادلات روزمره تقریباً هیچ کاربردی ندارد و مبادلات نقدی به شدت کاهش یافته است. سکهها کاملاً از چرخه اقتصاد خارج شدهاند و این مسئله بهویژه در معاملات خرد مشکلاتی ایجاد کرده است. در بسیاری از کشورها، سکهها نقش مهمی در مبادلات کوچک دارند، اما در ایران این امکان از بین رفته است. علاوه بر این، کاهش استفاده از اسکناس و سکه، فشار زیادی به شبکه بانکی وارد میکند، زیرا تراکنشهای کوچک و کممبلغ که برای بانکها هزینهبر هستند، افزایش یافتهاند.
به گفته وی، حذف چهار صفر از پول ملی میتواند زمینه را برای بازگشت اسکناس و سکه به چرخه اقتصاد فراهم کند.
فشارهایی که به بانک مرکزی تحمیل میشود
عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات گفت: چاپ اسکناسهای با ارزشِ اسمی بالا، از نظر فنی و اقتصادی پیچیدگیهای زیادی دارد و وقتی پول ارزش خود را از دست میدهد، چاپ اسکناسهای جدید توجیه اقتصادی ندارد؛ اما اگر با حذف صفرها، ارزش اسمی اسکناسها افزایش پیدا کند، هم کاربرد آن در مبادلات بیشتر میشود و هم فشار تراکنشهای کوچک بر سیستم بانکی کاهش پیدا میکند.
